Những điều cần biết về xét nghiệm nước tiểu

Thứ ba - 07/01/2025 20:35

Xét nghiệm nước tiểu là gì?
Xét nghiệm nước tiểu là một dạng xét nghiệm được thực hiện trên nước tiểu nhằm kiểm tra các khía cạnh trực quan, hóa học và vi thể của nước tiểu; từ đó phát hiện và quản lý một số rối loạn như bệnh gan, bệnh thận, tiểu đường hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu.
Xét nghiệm nước tiểu để làm gì?
Việc xét nghiệm nước tiểu nhằm mục đích phát hiện và đo lường các chất khác nhau trong nước tiểu. Từ đó sẽ giúp chẩn đoán nhiều bệnh lý hoặc tìm ra nguyên nhân gây bệnh.
Khi nào cần thực hiện?
Việc xét nghiệm nước tiểu khá phổ biến bởi đây là phép kiểm tra đơn giản, không xâm lấn để kiểm tra nhiều khía cạnh khác nhau của sức khoẻ
- Khi thăm khám sức khoẻ định kỳ
- Gặp phải dấu hiệu hoặc có triệu chứng của một số vấn đề sức khỏe về tiểu đường, bệnh thận, nhiễm trùng đường tiểu… như có các triệu chứng bị đau bụng, đau lưng, đi tiểu nhiều hoặc bị đau khi đi tiểu, đi tiểu ra máu…
- Để theo dõi điều trị: bệnh thận, tiểu đường…
- Thử thai.
- Tìm kiếm dấu hiệu của thuốc như chất gây nghiện.
- Là bước kiểm tra trước phẫu thuật.
Quy trình lấy mẫu nước tiểu như thế nào?
Lấy nước tiểu giữa dòng
Phương pháp này thường yêu cầu người bệnh lấy mẫu nước tiểu ngay tại bệnh viện. Các bước tiến hành như sau:
- Vệ sinh tay
- Rửa sạch và lau khô khu vực xung quanh niệu đạo
- Đi tiểu một lượng nhỏ vào nhà vệ sinh
- Ngừng giữ dòng và lấy mẫu nước tiểu vào cốc (khoảng 1/2 cốc đựng hoặc theo vạch hướng dẫn)
- Tiếp tục đi tiểu cho xong
- Làm theo hướng dẫn của bác sĩ để chuyển mẫu
Lấy nước tiểu sau 24 giờ
Việc thu thập nước tiểu trong 24 giờ giúp chẩn đoán chính xác hơn các vấn đề về thận qua kết quả lượng creatinin đào thải qua thận cũng như lượng protein, hormone, khoáng chất và nhiều hợp chất hóa học khác. Quy trình lấy mẫu xét nghiệm nước tiểu sau 24 giờ như sau:
- Chuẩn bị chai lớn để chứa nước tiểu
- Bỏ lần đi tiểu đầu tiên sau khi ngủ dậy vào buổi sáng
- Thu thập toàn bộ lượng nước tiểu trong 24 giờ tiếp theo
- Mang mẫu nước tiểu tới cơ sở xét nghiệm
- Một số lưu ý khi thu thập nước tiểu 24 giờ:
+ Tất cả nước tiểu phải được lưu, bảo quản và giữ lạnh. Điều này có nghĩa là người bệnh cần giữ mẫu trong tủ có đựng đá hoặc trong tủ lạnh trong 24 giờ tiếp theo.
+ Sau khi thu thập đủ mẫu cần mang mẫu thử đến phòng xét nghiệm càng sớm càng tốt.
Ngoài 2 phương pháp trên, trong một số trường hợp đặc biệt như ở trẻ em, việc lấy nước tiểu có thể thực hiện bằng việc đưa ống thông tiểu qua đường tiết niệu vào bàng quang để lấy nước tiểu.
Ý nghĩa kết quả xét nghiệm nước tiểu là gì?

Kiểm tra cảm quan: màu sắc hoặc mùi bất thường có thể là nhiễm trùng hoặc các vấn đề khác
Phân tích bằng que thử
- Đo pH, nồng độ chất, protein, đường, ketone, bilirubin, nitrit và máu.
- Sự bất thường có thể là dấu hiệu nhiễm trùng đường tiểu, bệnh đái tháo đường, bệnh gan hoặc vấn đề về thận.
Kiểm tra dưới kính hiển vi
- Xác định sự hiện diện của tế bào bạch cầu, tế bào hồng cầu, vi khuẩn, nấm men, các mảnh protein hình ống và tinh thể.
- Sự gia tăng các thành phần này có thể chỉ ra nhiễm trùng, bệnh thân hoặc sỏi thận.
Kết luận
Xét nghiệm nước tiểu là một công cụ hữu ích để phát hiện và theo dõi các tình trạng bệnh lý. Kết quả xét nghiệm bất thường không chẩn đoán chăc chắn nhưng có thể dẫn đến các xét nghiệm hoặc đánh giá thêm để xác định các bước điều trị thích hợp.

Tác giả bài viết: Khoa Sinh hoá – BVĐK tỉnh Quảng Trị