Thai ngoài tử cung

Thứ sáu - 15/12/2023 02:18

I. Đại cương

Thai ngoài tử cung là thai làm tổ ngoài buồng tử cung.
Tần suất: 1/80 thai kì tự nhiên.
Các vị trí thai ngoài tử cung làm tổ:

+ Vòi tử cung: Đoạn bóng (75-80%), đoạn eo (12%), đoạn loa (6-11%), đoạn kẽ (2%).
+ Các vị trí khác: Cổ tử cung,thai bám sẹo mổ cũ, ổ bụng, heteroectopic, …

Là nguyên nhân gây tử vong cao nhất trong 3 tháng đầu thai kỳ.

Yếu tố quan trọng giúp điều trị thai ngoài tử cung thành công là chẩn đoán sớm.

II. Nguyên nhân:

Viêm nhiễm vòi trứng
Nạo hút thai nhiều lần
Khối u chèn ép: u mạc treo ruột,u buồng trứng..
Vòi trứng bị hẹp bẩm sinh
Vòi trứng bị co thắt bất thường
Bất thường về trứng & tinh trùng di chuyển
Những PT trên vòi trứng gây chít hẹp.

( Một số YTNC: Phẫu thuật: Tái tạo vòi trứng, phẫu thuật nối vòi trứng sau đình sản, hỗ trợ ss: kích thích rụng trứng, thụ tinh trong ống nghiệm và chuyển phôi. Thuốc tránh thai dạng khẩn cấp chỉ chứa Progestin không được xác định là yếu tố nguy cơ gây TNTC)

III. Sự tiến triển của thai làm tổ ở vòi tử cung:

Tự thoái biến.
Sẩy qua loa vòi:

Nếu bọc thai sẩy, máu có thể chảy khu trú hay ồ ạt gây tràn ngập máu ổ bụng

Vỡ vòi tử cung:

Vỡ vòi tử cung gây xuất huyết nội, có thể dẫn đến tử vong, là một cấp cứu phụ khoa.

IV. Làm thế nào để phát hiện và chẩn đoán sớm Thai ngoài tử cung?

Cần nghĩ đến “ thai ngoài tử cung” khi bệnh nhân trong lứa tuổi sinh đẻ có các triệu chứng cơ năng như:đau hạ vị, trễ kinh, ra huyết âm đạo
Chẩn đoán: Kết hợp tiền sử, yếu tố nguy cơ, bệnh sử, triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng.

Triệu chứng lâm sàng:

+ Đau hạ vị (90% trường hợp)
+ Trễ kinh ( 75-90%)
+ Ra máu âm đạo bất thường (56%)
+ Có thể sờ thấy khối cạnh tử cung (<50% trường hợp)

Cận lâm sàng:

+ Siêu âm đường bụng, siêu âm qua ngã âm đạo.
+ Xét nghiệm định lượng B-HCG.
+ X-Quang có thể có ích trong một số trường hợp.
V. Điều trị:

Có 3 cách xử trí thai ngoài tử cung:

Điều trị ngoại khoa

+ Mổ mở
+ Mổ nội soi ( Phẫu thuật cắt vòi trứng toàn phần và xẻ vòi trứng bảo tồn)

Điều trị nội khoa

+ Điều trị bằng thuốc Methotrexate

Theo dõi (không can thiệp) cho đến khi thai ngoài tử cung thoái triển hoàn toàn

(Chỉ được thực hiện ở cơ sở y tế và theo dõi bởi Bác sĩ có kinh nghiệm)

Yếu tố quan trọng giúp điều trị thai ngoài tử cung thành công là chẩn đoán sớm.
Hiện tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Trị đã thực hiện đầy đủ các phương pháp điều trị với tỉ lệ thành công lến đến 100%.
Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, nhu cầu, mong muốn và tình trạng gia đình, bác sĩ sẽ tư vấn và lựa chọn phương pháp tối ưu nhất cho bệnh nhân.

Phẫu thuật nội soi cắt khối “Thai ngoài tử cung vỡ” thực hiện ở bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Trị.

VI. Phòng bệnh:

Vệ sinh tốt (vệ sinh hằng ngày, vệ sinh kinh nguyệt, vệ sinh khi giao hợp, khi sẩy thai, đẻ).
Kế hoạch hóa gia đình.
Hạn chế nạo phá thai, phòng ngừa viêm nhiễm sinh dục các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Khám phụ khoa định kỳ, có bất thường phải đi khám phụ khoa ngay.
Khi có thai nên đi khám sớm ngay những ngày đầu chậm kinh để có thể kịp thời phát hiện các tai biến sớm của thai nghén, trong đó có GEU để có thể xử trí kịp thời làm giảm nguy cơ tử vong mẹ và biến chứng.
Dựa vào thời gian còn tồn tại trong máu của MTX, các tác giả khuyến cáo bệnh nhân nên hoãn việc có con trong ít nhất là 3 tháng kể từ liều sử dụng MTX cuối cùng.

VII. Liệu thai ngoài tử cung có ảnh hưởng đến thai kỳ trong tương lai không?

Các nghiên cứu cho thấy tỉ lệ có thai #80% trong thời gian 9-12 tháng sau điều trị TNTC ở cả 2 phương pháp điều trị nội và ngoại khoa.
Khả năng có thai ở lần tiếp theo: 50-80% thai trong tử cung và 10-25% TNTC

Tài liệu tham khảo:

Bài giảng sản khoa trường ĐH Y dược TP.HCM ( Tg. Âu Nhựt Luân)
Bài giảng TBL trường ĐH Y dược TP.HCM.
Phác đồ điều trị Sản – Phụ khoa BV Từ Dũ 2022.
https://www.acog.org/clinical/clinical-guidance/practice-bulletin/articles/2018/03/tubal-ectopic-pregnancy

Tác giả bài viết: Bs Nguyễn Ánh Dương