Tổn thương da thường gặp trong bệnh COVID-19

Thứ ba - 17/05/2022 20:10

COVID-19 là virus được xác định là nguyên nhân gây ra hội chứng hô hấp cấp tính nặng (severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 – SARS-CoV-2), được phát hiện lần đầu ở thành phố Vũ Hán, Trung Quốc. Kể từ trường hợp đầu tiên được công bố vào tháng 12/2019, cho đến nay COVID-19 đã trở thành một đại dịch toàn cầu, với số người mắc vượt mức 491 triệu và hơn 6,17 triệu người tử vong trên toàn thế giới. Ở Việt Nam số người mắc đã gần 10 triệu và hơn 42,60 ngàn người tử vong. Bệnh nhân nhiễm COVID-19 biểu hiện triệu chứng ở nhiều cơ quan, trong đó có biểu hiện ngoài da.

Với sự tham gia ngày càng nhiều của bác sĩ chuyên ngành Da liễu trong việc quản lý đại dịch này, các triệu chứng trên da ngày càng được chú ý nhiều hơn. Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã được thực hiện và đã đưa ra 5 loại thương tổn có thể gặp trên da ở người mắc COVID-19, đó là: Dát sẩn, mày đay, ban đỏ dạng cước, mụn nước, viêm mạch dạng lưới (livedo) hoặc hoại tử. Trong thực hành lâm sàng hàng ngày, chúng tôi gặp một số trường hợp bệnh nhân mắc COVID-19 có biểu hiện bất thường ở da qua khám trực tiếp hay hình ảnh được gửi qua online. Sau đây là một số hình ảnh tổn thương da thường gặp trên bệnh nhân mắc COVID-19
1.Dát sẩn (maculopapular )

Theo kết quả nghiên cứu thì thương tổn dát sẩn hay gặp nhất (47%) trong các biểu hiện da trong bệnh COVID-19. Dát sẩn có xu hướng xuất hiện đồng thời với các triệu chứng khác của bệnh COVID-19. Thương tổn là những nốt màu đỏ nhỏ, phẳng, có thể thâm nhiễm nhẹ hoặc nhô lên so với mặt da, có ngứa. Thương tổn có thể thấy ở thân mình, tay, chân. Dùng corticoid uống và bôi tại thương tổn cho kết quả cải thiện nhanh hơn.
2. Mày đay (urticaria)

Tỉ lệ có thương tổn mày đay chiếm 19% bệnh nhân COVID-19 có thương tổn da. Thương tổn là các sẩn phù kèm theo ngứa, phân bố ở thân mình hoặc rải rác, nhiều trường hợp xuất hiện ở cả lòng bàn tay chân. Thương tổn mày đay có thể xuất hiện trước hoặc cùng với các biệu hiên khác của COVID-19. Điều trị mày đay bằng kháng histamin kết hợp coticoid uống cho kết quả tốt.
3. Thương tổn dạng cước (pseudo-chilblain)

Thương tổn dạng cước gặp 11%, là các mảng da đỏ, sưng nề trên có thể có vài mụn nước, mụn mủ, vị trí ở ngón chân, ngón tay, không đối xứng, triệu chứng cơ năng kèm theo ngứa, đau bỏng rát, có thể bị loét và thường gặp ở người trẻ tuổi. Thương tổn dạng cước thường xuất hiện muộn, không liên quan đến mức độ nặng nhẹ của bệnh và thường tự phục hồi sau 10-14 ngày đôi khi có trường hợp kéo dài hàng tháng. Cơ chế bệnh sinh chưa rõ ràng, có thể liên quan đến quá trình viêm gây tổn thương mạch máu. Chưa có khuyến cáo nào điều trị thương tổn dạng cước ở bệnh nhân COVID-19. Một số trường hợp gây khó chịu cho người bệnh nên sử dụng corticcoid bôi tại chổ, thuốc chẹn canxi như nifedipin, nitroglycerin bôi tại chỗ có thể làm giảm triệu chứng.
4. Thương tổn mụn nước (vesicular eruptions)

Thương tổn mụn nước chiếm tỉ lệ 9%. Mụn nước thường xuất hiện ở thân mình, tay chân. Mụn nước có thể xuất huyết và lan rộng. Mụn nước có tỉ lệ biểu hiện không cao nhưng thường xuất hiện trước các triệu chứng khác của bệnh nên rất quan trọng trong định hướng chẩn đoán COVID-19. Điều trị bằng kháng histamin đường uống, corticoide bôi

5. Viêm mao mạch dạng lưới hoặc hoại tử (livedo or necrosis)

Viêm mao mạch dạng lưới và hoại tử mao mạch ở da có liên quan đến các trường hợp mắc COVID-19 ở người cao tuổi và mắc bệnh nặng, chiếm 6% trong các thương tổn da. Thương tổn mạch ở da loại này là hoàn toàn phù hợp với tổn thương mạch máu do COVID-19.
Một số biểu hiện da khác ít gặp hơn trong bệnh COVID-19: hồng ban đa dạng, chấm xuất huyết, sẩn bong vảy, thương tổn ở niêm mạc.
Kết luận: Biểu hiện trên da của bệnh nhân COVID-19 khá đa dạng, có 5 thương tổn hay gặp là dát sẩn, mày đay, dạng cước, mụn nước và viêm mao mạch dạng lưới livedo hoặc hoại tử. Các thương tổn ở da hầu hết tự khỏi sau khi bệnh COVID-19 được bình phục. Việc xác định chính xác và nhanh chóng các biểu hiện trên da của bệnh nhân COVID-19 là rất quan trọng để giúp cho các bác sĩ lâm sàng chẩn đoán, tiên lượng và kiểm soát bệnh./.
Bệnh nhân mắc Covid-19, nếu có kèm theo tổn thương về da, xin liên hệ theo số điện thoại của khoa Da liễu, Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Trị 02333705578 để được tư vấn và điều trị
Tài liệu tham khảo
1. Bộ Y tế (2022). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị COVID-19. Ban hành kèm theo Quyết định số 250/QĐ-BYT ngày 28/1/2022 của Bộ trưởng Bộ Y tế.
2. V. Marzano,N. Cassano,G. Genovese,C. Moltrasio,G.A. Vena (2020). Cutaneous manifestations in patients with COVID-19: a preliminary review of an emerging issue. British Journal of Dermatology, First published: 01 June 2020.
3. Galvan Casas et al (2020). Classification of the cutaneous manifestations of COVID-19: a rapid prospective nationwide consensus study in Spain with 375 cases. British Journal of Dermatology (2020) 183, pp71–77.

Tác giả bài viết: Bác sĩ Nguyễn Anh Vũ - Khoa Da liễu

Từ khóa: COVID-19, tổn thương da, da liễu, bệnh viện