Phương pháp Kangaroo cho trẻ sinh non, nhẹ cân

Thứ hai - 24/04/2023 21:15

Trẻ sơ sinh non tháng, nhẹ cân là mối quan tâm hàng đầu của ngành y tế và cộng đồng trên toàn thế giới. Tỉ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh non tháng gấp 20 lần so với trẻ đủ tháng. Tại Việt Nam, sinh non được ước tính khoảng 6,5% tổng số sinh, là nguyên nhân của 40% tử vong sơ sinh. Phương pháp Kangaroo là một trong những chiến lược góp phần cải thiện chất lượng điều trị và giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ sinh non.

Phương pháp Kangaroo được áp dụng theo ý tưởng những chú Kangaroo chăm sóc bằng cách ôm bé da kề da, đặt con trong túi phía trước ngực mẹ. Ngày nay phương pháp này đã được áp dụng nhiều nơi trên thế giới vì mang lại nhiều lợi ích cho trẻ sinh non và được công nhận là phương pháp đảm bảo cho trẻ được nằm trong vòng tay, hơi ấm của mẹ.
Phương pháp Kangaroo được Khoa Nhi Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Trị triển khai thực hiện từ 2016 và đang ngày càng hoàn thiện hơn nữa để mang lại lợi ích toàn diện cho trẻ sinh non, nhẹ cân.

1.Phương pháp Kangaroo là gì?

Chăm sóc Kangaroo (Kangaroo Mother Care) là phương pháp mà người mẹ sẽ trở thành một lồng ấp tự nhiên cho con. Thay vì phải cách ly mẹ con, phải đưa vào lồng ấp nuôi dưỡng. Với Kangaroo trẻ sẽ được nằm tiếp xúc da kề da trên ngực mẹ hoặc người chăm sóc liên tục 24/24 giờ.

Hình 1. Hình ảnh trẻ sơ sinh đẻ non được ấp Kangaroo tại khoa Nhi Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Trị

2.Ba thành tố cơ bản của phương pháp Kangaroo.

Da kề da liên tục (ít nhất 20h trong 24h)
Bú mẹ hoàn toàn
Theo dõi các dấu hiệu bệnh lý của trẻ

3.Những lợi ích của Kangaroo

Lợi ích đối với con	Lợi ích đối với mẹ
✔ Giúp con ổn định thân nhiệt, nhịp tim, nhịp thở và đường máu. ✔ Làm giảm tỷ lệ tử vong và mắc các bệnh nhiễm khuẩn, giảm thời gian nằm viện. ✔ Giúp trẻ tăng cân, phát triển chiều dài, vòng đầu, phát triển tinh thần và cảm xúc tốt hơn, tăng chỉ số IQ… ✔ Hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ, con được bú sớm, sữa về nhiều hơn.	✔ Tăng cường gắn bó mẹ - con. ✔ Giúp việc co hồi tử cung mẹ tốt hơn, giảm nguy cơ chảy máu sau sinh. ✔ Kích thích tăng tiết sữa, tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ bú mẹ sớm. ✔ Mẹ tự mình ôm ấp con trên ngực, sẽ cảm thấy tự tin với vai trò trong việc chăm sóc con. ✔ Giúp mẹ giảm bớt sự lo lắng, căng thẳng về tình trạng non tháng của con. ✔ Giảm chi phí chăm sóc cho gia đình, nâng cao vai trò của người thân trong sự phát triển của trẻ sơ sinh.
*Lợi ích đối với ngành y tế* Giảm bệnh nhân cần hồi sức tích cực Giảm tử vong và bệnh tật Sử dụng hợp lý nhân lực và trang thiết bị.

4.Những trẻ nào nên được chăm sóc bằng Kangaroo?

Trẻ sinh non < 37 tuần, trẻ nhẹ cân <2500gram.
Trẻ < 2500gram và chậm tăng trưởng trong tử cung.
Đối với trẻ đủ tháng, nếu trẻ hợp tác tốt và mẹ muốn thì vẫn có thể thực hiện Kangaroo.

5.Những ai có thể thực hiện Kangaroo cho trẻ
Bà mẹ là người thực hiện KMC đầu tiên và trong hầu hết các trường hợp, tuy nhiên người nhà có thể giúp đỡ và thay phiên cho các bà mẹ với các điều kiện sau:
- Không ho, sốt, cảm lạnh.
- Không mắc các bệnh truyền nhiễm (viêm gan A, E)
- Không bị nhiễm khuẩn ở ngực hoặc tay (bỏng, abcess, nhọt)
- Không có rối loạn nhận thức (rối loạn tâm thần, ngộ độc rượu, ngộ độc thuốc).

Hình 2. Hình ảnh thăm khám trẻ và hướng dẫn bà mẹ về phương pháp Kangaroo

6. Mẹ có thể làm gì khi thực hiện Kangaroo?
Trong khi thực hiện Kangaroo cho trẻ, mẹ có thể:
- Di chuyển nhẹ nhàng
- Cho trẻ ăn bằng thìa
- Cho trẻ bú mẹ

Để Kangaroo đạt hiệu quả tối ưu thì thời gian ngắt kết tối đa là 30 phút. Người chăm sóc Kangaroo có thể tạm ngưng trong thời gian ngắn để: đi vệ sinh, thay áo quần, tắm bé….

7.Những lưu ý khi chăm sóc trẻ bằng phương pháp Kangaroo

Đặt trẻ nằm đúng tư thế trên ngực mẹ
Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ
Massage đúng cách cho bé
Theo dõi các dấu hiệu bất thường của trẻ: tím, ngưng thở, ăn sữa, số lần đi cầu, đi tiểu…Thông báo ngay cho nhân viên y tế khi có dấu hiệu bất thường.

Sinh non là nguyên nhân hàng đầu của tử vong và bệnh tật ở trẻ em đồng thời để lại di chứng lâu dài. Phương pháp Kangaroo với đầy đủ chứng cứ về các lợi ích ngắn hạn cũng như lâu dài là phương pháp chăm sóc và cũng là một can thiệp y tế chi phí thấp nhưng hiệu quả cao cho trẻ sinh non và gia đình.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Sharma D, Farahbakhsh N, Sharma S, Sharma P, Sharma A (2017), Role of Kangaroo mother care in growth and breast feeding rates in very low birth weight (VLBW) neonates: a systematic review. J Matern Fetal Neonatal Med:1-14.
Trần Thị Hoàng (2022), Chăm sóc trẻ non tháng, nhẹ cân bằng phương pháp Kangaroo, Chăm sóc và điều trị sơ sinh thiết yếu, Nhà xuất bản Đà Nẵng, 87-106.
World Health Organization (2020), Introducing and sustaining EENC in hospitals: kangaroo mother care for pre-term and low-birthweith infants.Available from: https://iris.wpro.who.int/handle/10665.1/14166.