Thiếu hụt vitamin B12 và Folate - cơ thể lên tiếng

Thứ ba - 11/10/2022 21:16

Vitamin B12 và folate (còn được gọi là axit folic) là 2 loại vitamin khác nhau mà cơ thể bạn cần để hoạt động bình thường. “Sự thiếu hụt” có nghĩa là cơ thể bạn không đủ hàm lượng vitamin cần thiết. Cơ thể có thể bị thiếu vitamin B12, thiếu folate hoặc thiếu cả hai.

Tại sao vitamin B12 và folate lại quan trọng?
Bạn cần vitamin B12 cho nhiều hoạt động của cơ thể. Ví dụ, vitamin B12 để tạo ra các tế bào máu mới, chẳng hạn như tế bào hồng cầu, và cần thiết để hệ thần kinh hoạt động bình thường.
Cơ thể cũng cần folate để tạo ra các tế bào mới. Folate đặc biệt quan trọng đối với những người đang có kế hoạch mang thai (hoặc đang mang thai) bởi folate giúp bào thai phát triển bình thường, nhất là trong những tuần đầu tiên của thai kỳ. Nếu một bào thai đang phát triển không nhận đủ folate, sẽ có khả năng dị tật ống thần kinh.

Thiếu hụt vitamin B12 và Folate - cơ thể lên tiếng

Nguyên nhân nào dẫn đến thiếu hụt vitamin B12 hoặc thiếu folate?
Cơ thể có thể bị thiếu hụt vitamin B12 hoặc folate khi:
- Không ăn đủ thực phẩm có chứa vitamin - Folate có trong nhiều loại hạt và ngũ cốc, vì vậy hầu hết mọi người đều nhận đủ vitamin này. Tuy nhiên, những người ăn chay, đặc biệt là những người ăn thuần chay nghiêm ngặt, cần bổ sung thêm vitamin B12 (được tìm thấy trong thịt và các sản phẩm động vật như trứng).
- Ăn thực phẩm có chứa vitamin B12 và folate, nhưng cơ thể không thể hấp thụ hoặc chuyển hoá một cách bình thường - những điều này có thể xảy ra với một số bệnh như thiếu máu ác tính, sau phẫu thuật giảm cân hoặc do tác dụng phụ của một số loại thuốc. Điều này phổ biến hơn đối với vitamin B12.
- Tình trạng bệnh khiến cơ thể cần thêm nhiều folate, ví dụ như một số loại bệnh thiếu máu và bệnh ngoài da.
Triệu chứng thiếu vitamin B12 và thiếu folate
Sự thiếu hụt vitamin B12, folate hoặc cả hai có thể gây ra công thức máu giảm thấp. Bác sĩ có thể kiểm tra điều này bằng cách làm xét nghiệm máu. Công thức máu giảm thấp có thể ảnh hưởng đến một hoặc những điều sau:
- Tế bào hồng cầu - Các bác sĩ sử dụng thuật ngữ "thiếu máu" khi một người có quá ít tế bào hồng cầu. Thiếu máu có thể gây đau đầu hoặc khó thở, đặc biệt là khi tập thể dục. Thiếu máu cũng có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi hoặc trở nên yếu.
- Bạch cầu - Số lượng bạch cầu giảm thấp có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Tiểu cầu - Số lượng tiểu cầu giảm thấp có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.
Thiếu hụt vitamin B12 cũng có thể gây ra các triệu chứng khác liên quan đến não và hệ thần kinh, biểu hiện như là:
       + Ngứa ran hoặc tê ở bàn tay, bàn chân;
       + Khó khăn khi đi bộ;
       + Thay đổi tâm trạng;
       + Các vấn đề về trí nhớ hoặc khó suy nghĩ rõ ràng mạch lạc.
Có cần đi khám?
Có. Bạn nên đến khám bác sĩ nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào được liệt kê ở trên.
Làm sao để biết thiếu vitamin B12 và thiếu folate?
Bác sĩ có thể chỉ định làm xét nghiệm máu để kiểm tra sự thiếu hụt các vitamin này.
Nếu bạn bị thiếu hụt vitamin B12 hoặc folate, bác sĩ sẽ tìm nguyên nhân và có thể làm các xét nghiệm khác để tìm hiểu xem đó có phải là do tình trạng sức khỏe hay không.
Điều trị thiếu hụt vitamin B12 và thiếu folate
Các bác sĩ điều trị tình trạng thiếu vitamin B12 bằng cách cho bệnh nhân uống vitamin B12. Thuốc có dạng viên hoặc dung dịch tiêm. Bạn có thể hỏi bác sĩ về cách dùng. Nếu thiếu folate, bạn sẽ được tư vấn uống axit folic. Axit folic là dạng folate trong thực phẩm bổ sung hoặc được thêm vào thức ăn. Axit folic có dạng viên. Bất kỳ phụ nữ đang mang thai hoặc dự định có thai đều cần đảm bảo dùng đủ axit folic.
Bác sĩ cũng sẽ điều trị nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu hụt của bạn, nếu cần thiết.

Có thể ngăn ngừa thiếu hụt vitamin B12 và thiếu folate không?
Có. Bạn có thể giảm nguy cơ bị thiếu vitamin B12 và thiếu folate bằng cách ăn các loại thực phẩm có các loại vitamin này:
- Thực phẩm có vitamin B12 bao gồm bất kỳ thực phẩm từ động vật, chẳng hạn như thịt, cá, trứng và sữa. Nếu bạn là người ăn chay hoặc thuần chay nghiêm ngặt và không ăn bất kỳ loại thịt, thực phẩm từ sữa hoặc trứng nào, bạn nên bổ sung vitamin B12.
- Thực phẩm có folate bao gồm trái cây và rau lá xanh. Nhiều loại hạt, bánh mì và ngũ cốc, có thêm axit folic.
- Nhiều người đã phẫu thuật giảm cân không thể bổ sung đủ các loại vitamin này, đặc biệt là vitamin B12. Nếu bạn đã phẫu thuật giảm cân, hãy hỏi bác sĩ về những chất bổ sung mà bạn nên dùng.
Nếu tôi muốn có thai thì sao?
Nếu bạn muốn mang thai, hãy bắt đầu bổ sung vitamin tổng hợp có axit folic hoặc folate ít nhất 1 tháng trước khi bắt đầu mang thai. Hãy chọn một loại vitamin tổng hợp có ít nhất 400 microgam axit folic. Nếu bạn cần trợ giúp để chọn một loại vitamin tổng hợp, bác sĩ, dược sĩ có thể giúp đỡ bạn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

( Bài viết tham khảo từ bài dịch của Ts.Ds Nguyễn Trang Thúy)

Tác giả bài viết: Bs. Nguyễn Thanh Lâm – Khoa Khám bệnh