COPD trong bối cảnh đại dịch COVID-19

Thứ sáu - 31/12/2021 03:36

1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Hiện nay, đại dịch do COVID-19 gây ra hết sức nguy hiểm,chúng gây nhiều trường hợp mắc cũng như tử vong trên toàn thế giới đặc biệt là tỷ lệ tử vong cao những người có các bệnh lý nền mạn tính. Càng quan trọng hơn đối với các bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), khi bệnh nhân đã có tổn thương thực thể không hồi phục ở cả nhu mô phổi và ở đường thở dẫn đến giảm chức năng hô hấp gây hậu quả giảm cung cấp Oxy và thải khí Cacbonic cho cơ thể nên khi phổi lại bị viêm do Covid sẽ làm trầm trọng hơn tình trạng này.
Mặt khác, COPD thường ở nhóm người cao tuổi, khả năng miễn dịch suy giảm và tắc nghẽn đường thở cũng làm cho Coronavirus dễ dàng xâm nhập gây tổn thương và bội nhiễm các vi khuẩn khác, tăng nguy cơ tử vong trên những đối tượng này. Bản thân bệnh nhân lo lắng về việc phát triển COVID-19, lo lắng về việc bị từ chối chăm sóc, về việc đối phó với các triệu chứng và tử vong. Vào tháng 11 năm 2020, Ủy ban toàn cầu về quản lý bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (GOLD) đã công bố Báo cáo năm 2021 về quản lý COPD.Báo cáo bao gồm một số cập nhật quan trọng đối với các khuyến nghị về chẩn đoán, đánh giá và quản lý COPD, nhưng thay đổi quan trọng nhất là việc đưa vào một chương mới về COPD và COVID-19, xem xét các bằng chứng hiện tại về COPD và COVID-19 và đưa ra các khuyến nghị tạm thời dựa trên tình trạng kiến thức hiện tại.
2. MỘT SỐ KHUYẾN CÁO VỀ CHẨN ĐOÁN,ĐIỀU TRỊ VÀ QUẢN LÝ COPD TRONG ĐẠI DỊCH COVID-19
Bệnh nhân COPD dường như không có nguy cơ nhiễm SARS-CoV-2 tăng cao, có thể phản ánh, ít nhất một phần, tác dụng của các chiến lược bảo vệ. Hầu hết các nghiên cứu về những người có triệu chứng ở cộng đồng thử nghiệm cho SARS-CoV-2 đã không được hiển thị bệnh hô hấp mãn tính như một yếu tố nguy cơ độc lập để thử nghiệm dương tính . Bệnh nhân COPD có nguy cơ nhập viện do COVID-19 tăng nhẹ nhưng bằng chứng về nguy cơ phát triển bệnh nặng và tử vong là trái ngược nhau: COPD đã được báo cáo làm tăng một cách độc lập nguy cơ mắc bệnh nặng hoặc tử vong trong một số đợt nhưng không phải tất cả.Nhìn chung, mức độ của những rủi ro này dường như thấp hơn dự kiến.
GOLD khuyến cáo bệnh nhân COPD nên tuân thủ các biện pháp kiểm soát nhiễm trùng cơ bản và bất cứ khi nào có thể nên đeo khẩu trang. Trong hầu hết các trường hợp,đeo khẩu trang hoặc thậm chí che mặt là có thể chấp nhận được và hiệu quả, nhưng đeo khẩu trang dường như không ảnh hưởng đến thông khí ngay cả ở những bệnh nhân bị hạn chế luồng khí nghiêm trọng.
Nhiều hệ thống y tế đã giảm số lần gặp mặt trực tiếp trong thời gian xảy ra đại dịch và đưa vào hoạt động tư vấn từ xa bằng các liên kết trực tuyến và điện thoại.GOLD đã sản xuất một công cụ hỗ trợ xem xét từ xa bệnh nhân COPD.Đo phế dung kế nên được hạn chế trong các tình huống khẩn cấp hoặc thiết yếu như trước khi phẫu thuật. Khi không có phương pháp đo phế dung thường quy, phương pháp đo lưu lượng đỉnh thở ra (PEF) tại nhà kết hợp với bảng câu hỏi bệnh nhân đã được kiểm chứng có thể được sử dụng để hỗ trợ hoặc bác bỏ chẩn đoán có thể mắc COPD. Tuy nhiên, PEF không tương quan tốt với kết quả đo phế dung, có độ đặc hiệu thấp và không thể phân biệt các bất thường chức năng phổi tắc nghẽn và hạn chế.
Việc sử dụng corticosteroid dạng hít (ICS) trong điều trị COPD trong đại dịch COVID-19 đã được đặt ra. ICS có tác dụng bảo vệ tổng thể chống lại đợt cấp ở bệnh nhân COPD có tiền sử đợt cấp; tuy nhiên, việc sử dụng chúng cũng có liên quan đến việc tăng nguy cơ viêm phổi. Có những lý do lý thuyết tại sao chúng có thể có lợi, nhưng một đánh giá hệ thống đã xác định không có nghiên cứu lâm sàng nào liên quan đến mối quan hệ giữa việc sử dụng ICS trong COPD và kết quả lâm sàng do nhiễm coronavirus. Một nghiên cứu gần đây hơn cho thấy việc sử dụng ICS trong COPD không bảo vệ chống lại nhiễm coronavirus và làm tăng khả năng nó làm tăng nguy cơ nhiễm COVID-19, nhưng kết quả có thể bị nhầm lẫn do chỉ định ICS. Báo cáo GOLD kết luận rằng không có dữ liệu thuyết phục để hỗ trợ thay đổi điều trị bằng thuốc trong dự phòngCOPD bao gồm ICS, hoặc để giảm nguy cơ nhiễm COVID-19, hoặc ngược lại do lo ngại rằng điều trị bằng thuốc có thể làm tăng nguy cơ nhiễm COVID-19 .
Nhiều chương trình phục hồi chức năng phổi đã bị đình chỉ trong thời gian xảy ra đại dịch để giảm nguy cơ lây lan SARS-CoV-2. Bệnh nhân nên được khuyến khích duy trì hoạt động tại nhà và có thể được hỗ trợ bằng cách phục hồi chức năng tại nhà, mặc dù có thể kém hiệu quả hơn so với các chương trình truyền thống nhưng vẫn tốt hơn là không có gì. Các giải pháp dựa trên công nghệ ¹¹ có thể hữu ích để hỗ trợ phục hồi chức năng tại nhà.
Coronavirus là một trong những loại vi rút gây ra đợt cấp COPD ¹² và bệnh nhân COPD bị nhiễm SARS-COV2 có các triệu chứng hô hấp cần thay đổi thuốc duy trì sẽ đáp ứng định nghĩa về đợt cấp. Việc phân biệt các triệu chứng của nhiễm COVID-19 với các triệu chứng thông thường của COPD hoặc đợt cấp có thể là một thách thức. Ho và khó thở gặp ở hơn 60% bệnh nhân mắc COVID-19 nhưng thường kèm theo sốt (> 60% bệnh nhân) cũng như mệt mỏi, lú lẫn, tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa, đau nhức cơ, thiếu máu, rối loạn tiêu hóa. và đau đầu. Các triệu chứng bổ sung này có thể gợi ý chẩn đoán COVID-19 và cần xem xét xét nghiệm SARS-CoV-2.
Chụp X quang ngực không nhạy cảm trong trường hợp nhiễm COVID-19 nhẹ hoặc sớm.COVID-19 thay đổi viêm phổi chủ yếu là hai bên.Chụp X quang ngực có thể hữu ích để loại trừ hoặc xác nhận các chẩn đoán phân biệt (ví dụ,viêm phổi thùy,tràn khí màng phổi hoặc tràn dịch màng phổi).Siêu âm phổi cũng có thể được dùng để phát hiện các tổn thương phổi của COVID-19.Bệnh nhân COVID-19 có nguy cơ cao bị huyết khối tĩnh mạch (VTE)và nên chụp CT ngực nếu nghi ngờ thuyên tắc phổi.
Đồng nhiễm vi khuẩn xuất hiện không thường xuyên trong COVID-19 ; tuy nhiên, nguy cơ đồng nhiễm trùng tăng theo mức độ nghiêm trọng của COVID-19 và đồng nhiễm vi khuẩn đã được phát hiện ở 46% bệnh nhân COVID-19 nhập viện ICU. Hướng dẫn hiện hành của WHO khuyến cáo dùng kháng sinh phổ rộng ở những bệnh nhân nhiễm COVID-19 nặng, và những trường hợp nhiễm COVID-19 nhẹ hơn khi có nghi ngờ lâm sàng nhiễm vi khuẩn.Nên sử dụng kháng sinh trong đợt cấp COPD theo các chỉ định thông thường cho dù có hoặc không có bằng chứng nhiễm SARS-COV-2.
Thận trọng về việc sử dụng rộng rãi corticosteroid đường toàn thân ở bệnh nhân COVID-19,nhưng steroid đường toàn thân nên được sử dụng trong các đợt cấp COPD theo các chỉ định thông thường cho dù có bằng chứng về SARS-COV-2 hay không vì không có bằng chứng cho thấy cách tiếp cận này làm thay đổi tính nhạy cảm với nhiễm SARS-COV2 hoặc làm xấu đi kết quả.
COVID-19 có liên quan đến trạng thái siêu đông và VTE là phổ biến.Bệnh nhân COPD đã có nguy cơ VTE tăng lên và những người nhập viện với COVID-19 nên được điều trị bằng thuốc cường độ trung bình (tức là hai lần mỗi ngày LMWH thay vì một lần mỗi ngày) hoặc thậm chí một chiến lược liều cường độ cao điều trị để dự phòng huyết khối.
Phục hồi chức năng nên được thực hiện cho tất cả bệnh nhân COPD với COVID-19. Phục hồi chức năng và nhu cầu oxy nên được đánh giá khi xuất viện, và 6–8 tuần sau nếu họ đã bị COVID-19 nặng.
3. KẾT LUẬN
GOLD kết luận rằng các bác sĩ lâm sàng nên duy trì mức độ nghi ngờ cao về COVID-19 ở những bệnh nhân COPD có các triệu chứng hô hấp mới hoặc xấu đi, sốt, và / hoặc bất kỳ triệu chứng nào khác có thể liên quan đến COVID và nên xét nghiệm SARS-CoV-2. Bệnh nhân nên tiếp tục dùng thuốc điều trị COPD vì không có bằng chứng nào cho thấy phải thay đổi thuốc điều trị COPD trong đại dịch COVID-19 này.
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.K.E.J. Philip, B. Lonergan, A. Cumella, J. Farrington-Douglas, M. Laffan, N.S. Hopkinson.
COVID-19 related concerns of people with long-term respiratory conditions: a qualitative study.
BMC Pulm Med
2.Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 Report [Available from: http://www.goldcopd.org/].
3.D.M.G. Halpin, G.J. Criner, A. Papi, D. Singh, A. Anzueto, F.J. Martinez, et al.
Global Initiative for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Lung Disease. The 2020 GOLD Science Committee Report on COVID-19 and chronic obstructive pulmonary disease.
Am J Respir Crit Care Med
4.R. Samannan, G. Holt, R. Calderon-Candelario, M. Mirsaeidi, M. Campos.
Effect of face masks on gas exchange in healthy persons and patients with COPD.
Ann Am Thorac Soc, (2020),
5.A. Higham, A. Mathioudakis, J. Vestbo, D. Singh.
COVID-19 and COPD: a narrative review of the basic science and clinical outcomes.
Eur Respir Rev
6.A. Schultze, A.J. Walker, B. MacKenna, C.E. Morton, K. Bhaskaran, J.P. Brown, et al.
Risk of COVID-19-related death among patients with chronic obstructive pulmonary disease or asthma prescribed inhaled corticosteroids: an observational cohort study using the OpenSAFELY platform.
Lancet Respir Med